Hoi Peter,
Ik heb eindelijk de tijd gevonden om verder te gaan met ons gesprek van een tijdje geleden.
Wat ik in ieder geval belangrijk vind is dat ik een gesprek heb met jou en wat jij zelf denkt, in
eigen woorden. Ik hoop dus dat je probeert, zoals ik ook, zoveel mogelijk eigen tekst neer te schrijven.
Links en quotes zijn prima. Ik zal proberen deze ook in te zetten om mijn eigen tekst aan te vullen.
We hebben reeds enkele punten aangestipt over Intelligent Design en ik heb een aantal voorbeelden genoemd en vragen gesteld die ik zelf zeer relevant vindt.
In het stuk wat ik nu ga schrijven probeer ik mijn gedachten en mening duidelijk te maken, probeer het geheel te zien.
Laat ik eerst een omschrijving geven over Intelligent Design (ID) welke te vinden is op
http://www.intelligentdesign.org/whatisid.php
Intelligent design begins with the observation that intelligent agents produce complex and specified information (CSI).
Design theorists hypothesize that if a natural object was designed, it will contain high levels of CSI.
Scientists then perform experimental tests upon natural objects to determine if they contain complex and specified information.
One easily testable form of CSI is irreducible complexity, which can be discovered by experimentally reverse-engineering biological structures
to see if they require all of their parts to function.
When ID researchers find irreducible complexity in biology, they conclude that such structures were designed.
en hier nog iets uit de eerste post van Peter's thread
http://evolutieencreat.forum2go.nl/mijn ... -t229.html
The theory of intelligent design begins with observations of how intelligent agents act when designing things.
By observing human intelligent agents, there is actually quite a bit we can learn know and understand about the actions of intelligent designers.
Laat ik beginnen met het ontleden van deze definities en kijken wat de onderwerpen zijn die deze wetenschap pretendeert te bestuderen.
Alvorens ik verder ga wil ik eerst aangeven dat ik zoveel mogelijk de Engelse termen ga gebruiken.
Dit is met opzet, om verwarring te voorkomen. Wetenschappelijke taal is voornamelijk in het Engels opgesteld en vaak wanneer termen vertaald worden
naar het Nederlands verliest het aan duidelijkheid. Ook dekt vaak een Nederlands woord de lading niet en zien wij de betekenis in ons normale dagelijkse taalgebruik
anders. Tevens kan je makkelijker zoeken naar referentie materiaal door het googlen van de Engelse termen.
Deze termen komen naar voren binnen ID:
- Complexity
- Irreducability
- Design
- Intelligence
- Designer
- Functionality
- Information
Dit zijn op zich prima en erg interessante gebieden, waar je als wetenschap veel te zoeken hebt.
Maar in mijn komende betoog zal ik aangeven waarom ik ID niet als wetenschap kan zien. Niet alleen omdat het in de basis definitie al zwak is
maar ook dat de gebieden niet zodanig door ID onderzocht worden om duidelijk mee te komen in de reguliere wetenschap die bedreven wordt
binnen deze onderwerpen.
En ik zal ook aangeven dat naast deze tekortkomingen en nog een ander belangrijk punt speelt, namelijk de bruikbaarheid van deze wetenschap.
Maar dit komt met de tijd allemaal aan bod.
Laat ik beginnen met design.
De definitie binnen ID stelt het begrip design als speerpunt.
Wat binnen ID te makkelijk wordt overgeslagen is het feit (of eigenlijk het onderzoeksgebied) wat een design is.
Men gaat er gemakkelijk vanuit dat een design alleen door een bepaald soort intelligentie wordt geproduceerd.
Dit is maar de vraag, want is het mogelijk dat een design ook door een niet-intelligent proces kan ontstaan?
Is een design altijd alleen maar het product van een intelligent designer?
Een valide vraag en deze zal door ID beantwoord moeten worden en niet als vaststaand feit aangenomen moeten worden.
Later in mijn betoog zal je zien dat er reeds antwoord is op deze vraag.
Laat ik de eerste zin uit de eerste quote nemen:
Intelligent design begins with the observation that intelligent agents produce complex and specified information
Wat wordt hier bedoeld?
Wat zijn hier intelligent agents?
Men doet hier alsof complexity alleen door intelligent agents wordt veroorzaakt.
Waarom hier het woord "intelligent" vraag ik mij af. Zijn er geen andere agents, die je niet als zodanig "intelligent" kan aanduiden die ook
complexity kunnen produceren?
Ook op deze vraag kan er een duidelijk antwoord gegeven worden waar ik ook hier weer later op terug zal komen.
Gezien de voorbeelden die binnen ID worden gegeven, lijkt het erop dat men met intelligent agents "de mens" bedoelt.
Men geeft aan dat met door het observeren van deze agents en kijkt "hoe" zaken "designed" worden dit kan doortrekken naar andere fenomenen die
daarop lijken en daarmee ook "designed" moeten zijn. Men kan hier dus alleen mensen bedoelen, want deze zijn inderdaad designers van designs.
Want als dit niet zo is, welke agents zijn er nog meer die geobserveerd worden waaruit men conclusies kan trekken?
Als het een dom proces zou zijn welke een design veroorzaakt is dat juist een voorbeeld dat er geen intelligentie nodig is voor dat design.
Die voorbeelden zul je dus niet binnen ID aantreffen.
En wat dan met het begrip "designer" ?
Een designer maakt een design, dat lijkt me evident. Maar wat is de aard van een designer dan?
Moet deze intelligent zijn of is het design zelf intelligent?
Kan een designer ook een agent zijn die geen intelligentie bezit, maar slechts een deterministisch proces?
En nog sterker, kan een complex systeem zelf een designer zijn?
Ook op deze vraag kan ik later een antwoord geven.
Laat ik een fundamenteel probleem aanstippen.
Men gaat in ID uit van bepaalde voorbeelden van design die overduidelijk door een intelligente designer zijn gemaakt.
We weten dat een auto, of een klok door een mens als designer is gemaakt en ID gaat er gemakshalve ervan uit dat hiermee alle designs van een
dergelijke agent geproduceerd moet worden.
Ik heb de quote van hierboven nu neergeschreven zoals het eigenlijk logischerwijs zou moeten:
"
The theory of intelligent
human design begins with observations of how intelligent
human agents act when designing things.
By observing human intelligent agents, there is actually quite a bit we can learn know and understand about the actions of intelligent
human designers.
"
Een prima onderzoeksgebied zou ik zeggen. Je onderzoekt hoe mensen als designer een design maken door dit te observeren en hier wellicht van te leren hoe
het design proces van mensen in zijn werk gaat en wat de relatie is tussen designer en design.
Wellicht ontdek je hiermee patronen hoe designs in elkaar zitten en wellicht een evolutie tussen de designs zelf. De voortgang van technieken bijvoorbeeld om tot een design te komen. Maar men moet goed begrijpen dat het hier gaat om designs van agents die we kennen.
Designs van mensen zijn menselijke designs. De stap van voorbeelden van menselijke designs kunnen niet zomaar geprojecteerd worden op fenomenen die wellicht op een design lijken en dan meteen de conclusie trekken dat deze door een intelligente agent ontworpen is.
Dan nu het woord complex.
Peter, je hebt geschreven dat je het onnodig vindt om een duidelijke definitie te geven van complex omdat iedereen toch wel weet waar het over gaat.
Je gaf aan dat naturalisten teveel hameren op definities en daarmee in discussies de kern uit de weg gaan.
Maar ik vraag dit met een duidelijke bedoeling.
Het is namelijk vaak zo dat termen helemaal niet correct geïnterpreteerd worden binnen een bepaalde context.
En zeker wetenschappelijke termen zijn vaak in de basis anders dan de woorden die we in het dagelijkse leven bezigen. Zoals het woord "theorie" die de "normale" mens totaal anders interpreteert dan dat men dat in de wetenschap doet.
En aangezien we nu praten over of ID wel of niet een plaats verdient binnen de wetenschap is het dus noodzakelijk precies aan te geven wat de betekenis is van een term zoals "complex" in de wetenschappelijke context.
En laat ik duidelijk zijn. Het woord
complexity heeft een hele andere betekenis in de wetenschap dan de betekenis die mensen normaliter aan dit woord geven.
Vraag aan de doorsnee persoon wat "complex" of in het Engels gezegd "complexity" betekent en men zal vrijwel allemaal zeggen zoiets als "ingewikkeld" of "moeilijk", in het Engels als “complicated”.
Complexity in het wetenschapsgebied waar ID zich waant staat niet gelijk aan "ingewikkeld".
Complex systems waar we het hier over hebben bestaan uit afhankelijke, gerelateerde maar verschillende aanpasbare onderdelen.
Ik kom hier verderop ook op terug waar ik zal aangeven dat wetenschap over complex systems en de eigenschappen hiervan een zodanige revolutie in de wetenschap heeft veroorzaakt dat de eenvoudige beschrijving die ID geeft bijlange na niet de lading kan dekken die het echt heeft en alleen daarom al door de "reguliere" wetenschap is ingehaald al voordat ID het levenslicht heeft gezien.
En dat is ook niet zo moeilijk, omdat het op dat vlak geen onderzoek pleegt en feitelijk stilstaat.
Een ander zwak punt van ID probeer ik zo te verwoorden:
Men stelt dus eigenlijk dat men kijkt naar een complex systeem (wat dat ook moge zijn binnen ID) en onderzoekt of deze irriducable is.
En als men dit vaststelt, is dat de reden om aan te nemen dat hier een intelligent designer achter moet zitten.
Dat laatste is al een conclusie die verderop in mijn betoog geen grond heeft, maar besef je goed wat men hier doet.
Hoever ga je met onderzoeken of iets irriducable is of niet. Als je meteen stopt met onderzoeken en dus niets te weten komt over het systeem door
het juist verder te onderzoeken kan je deze conclusie eigenlijk al trekken. Dus je weet iets niet, dan is er een designer.
Wat is de prikkel om verder te zoeken?
Ga je de eigen stelling proberen te falsifiëren door steeds maar verder te gaan in je onderzoek of sla je beter het makkelijke pad in door de conclusie maar meteen te nemen?
Met andere woorden. Je onderzoekt een systeem en je komt niet achter een duidelijk proces die de complexity kan verklaren en zet deze op het lijstje van "door designer geproduceerd".
Is dit een aanname met een hoge waarschijnlijkheid? Of kan je stellen dat je onderzoek onvoldoende was en je betere technieken nodig hebt?
Wellicht kan je er nog meer geld tegenaan gooien en meer efficiënte gereedschappen te bouwen en meerdere teams jaren laten ploeteren om alsnog een duidelijk proces te ontwaren.
De conclusie van ID wordt dus alleen ingevuld op de plekken waar onze kennis tekort schiet.
Een fundamenteel vraagstuk welke ID tegenkomt is dit:
Als een irriducable complex system door een intelligent designer ontworpen MOET zijn, dan moet je de vraag stellen: is de designer ZELF een irriducable complex system?
Met andere woorden: kan de designer een complex system ontwerpen als deze zelf niet complex is?
Als je de logica van de stelling toepast en deze als waar beschouwd dan moet er antwoord gegeven worden op:
Een irriducable complex system kan alleen door een intelligent designer ontworpen zijn (dat is namelijk the hypothese).
Deze designer moet zelf dus ook irriducable complex zijn.
Maar complexity kan alleen ontworpen zijn door een intelligent designer.
Is de ontwerper ontworpen? En als dat zo is, wie ontwierp dan die ontwerper?
Hoe kom je nu uit deze cirkelgang?
Je zou kunnen stellen dat de designer er altijd geweest is.
Dit is niet te toetsen.
Als je dit aanneemt kan je wellicht beter aannemen dat irriducable complexity er altijd al geweest is. Je hebt dan helemaal geen designer nodig.
Als de designer er altijd al geweest is dan is de stelling dat complexity er altijd al geweest is net zo valide (of invalide).
Geen van beide stellingen kan je met zekerheid aannemen. Ze hebben dezelfde onzekerheid in de basis.
En dit is desastreus binnen de wetenschapsfilosofie. Er wordt een element als onderdeel binnen een hypothese gebracht die in principale een tegenstelling veroorzaakt die niet te toetsen is.
En daarmee een zwak argument om als hypothese enige wetenschappelijke waarde op te leveren.
Daarnaast wil ik meteen de waarde van ID bespreken.
Stel dat ID wel als wetenschap wordt gezien. Wat onderzoekt men nu eigenlijk en welke toepasbaarheid kan je verwachten van dit vakgebied?
Laat ik een voorbeeld geven.
Wij hebben allemaal op school de wetten van Newton moeten leren.
Maar kijk eens goed naar deze wetten en de status van de huidige wetenschap.
We weten allemaal dat de wetten van Newton reeds zijn vervangen door nauwkeurigere theorieën.
Maar toch wordt nog steeds iedere scholier gepest met repetities en overhoringen over deze reeds 'afgedane' wetten.
De reden is duidelijk. Ook al weten we dat ze niet nauwkeurig zijn en dat er betere verklaringen reeds zijn ontdekt.
Maar de wetten zijn uiterst bruikbaar, in de meeste gevallen waar je later in je werk terecht kan komen zijn deze wetten voldoende.
Voldoende genoeg om wolkenkrabbers te bouwen en om autootjes naar Mars te sturen.
Wat zal een scholier leren in het vak "ID" ? Welke technieken worden besproken? Zijn er modellen die geleerd kunnen worden?
Wat wordt je als afgestudeerde IDer? Waar ga je werken?
Gezien de resultaten die de ID beweging heeft opgebracht zal de leerstof minimaal zijn.
Wellicht een middag wat theorie en dan ben je klaar.
Welke universiteit zal kostbaar geld steken in een instituut die de ID wetenschap bedrijft?
Hoe zal je later als IDer naast je onderzoek (wat is dat dan vraag ik mij af) je sponsors kunnen vinden?
Al met al stipt ID hier slechts het tipje van de ijsberg aan als het komt op het begrip complexity.
En daarmee wil ik beginnen hoe complexity en alle aanpalende wetenschapsgebieden hier tegenaan kijken.
Als je de specifieke grote revoluties binnen de wetenschap van de 20e eeuw bekijkt dan zijn er twee die onze wereld in zeer grote mate
hebben veranderd en onze kijk op de "werkelijkheid" heeft aangepast.
Dat zijn uiteraard de
relativiteitstheorie en
quantumtheorie.
Maar wat veel mensen niet weten is dat er naast deze wetenschappelijke schokgolven een andere revolutie heeft plaatsgevonden die met recht
naast die twee bekenden gezet kan worden, de derde grote mega revolutie binnen de wetenschap.
Het heeft niet alleen ons beeld over de wereld om ons heen veranderd, maar is ook de drijvende kracht geweest wetenschapsgebieden die normaliter los van elkaar bedreven werden samen te brengen.
Sinds Newton's clockwork universe, waar de wetenschap uitging van deterministische en simpele regels en wetten heeft ze veel opgebracht in kennis over specifieke observaties en antwoorden gegeven op "relatief simpele vragen".
De gedachte dat een deterministisch systeem altijd voorspelbaar is en dat de eigenschappen van een dergelijk systeem altijd terug te leiden is tot de kern, de delen waaruit het bestaat.
De gedachte dat het geheel altijd de som is van de delen.
Deze blik op de werkelijkheid heeft inderdaad veel opgeleverd. Zie de technologische vooruitgang op vele gebieden.
Maar de wetenschap zat altijd met een probleem: hoe kan je de eigenschappen van een systeem verklaren als deze op het oog volledig random is en onvoorspelbare uitkomsten geeft.
En hoe kan dat in een deterministisch universum?
Vragen werden veelal weggeschoven vanwege het "ontbreken" van een duidelijke en werkende methode om dergelijke fenomenen te beschrijven.
Rekenkracht zou ontbreken om de ingewikkelde problemen aan te pakken. Men richtte zich liever op behapbare vraagstukken want die lagen er volop.
Het duurde even, maar er kwam langzamerhand te veel aanwijzingen dat het "clockwork universe" niet te handhaven was.
Door gerichte en ook toevallige ontdekkingen door de jaren heen blijkt dat je met uiterst simpele regels die deterministisch van aard zijn en waarvan we alle eigenschappen kennen een systeem kan krijgen die uiteindelijk niet voorspelbaar is en "wonderlijke" uitkomsten geeft.
Deze nieuwe wetenschappelijke revolutie is de oorzaak geweest van het verlaten van de Newtoniaanse blik en het omvergooien van het "clockwork universe".
Pas rond de jaren 70 van de vorige eeuw heeft de wetenschap zich gestort op vraagstukken die lang zijn blijven liggen en hebben een reeks van nieuwe wetenschapsgebieden doen ontstaan.
En dat de impact zodanig was geeft sir James Lighthill aan in zijn rede uit 1986
"The Recently Recognized Failure of Predictability in Newtonian Dynamics", waar hij namens de wetenschap collectief excuses maakt:
"We collectively wish to apologize for having misled the general educated public by spreading ideas about
the determinism of systems satisfying Newton's laws of motion that, after 1960, were to be proved incorrect"
(Lighthill hield rond die tijd dezelfde stoel in Cambridge als die van Newton).
De gebieden die zijn ontstaan binnen de wetenschap zijn te veel om op te noemen hier, maar de belangrijkste wil ik hier bespreken aangezien deze de basis vormt voor vrijwel alle wetenschap binnen dit specifieke gebied. Dit is complexity science en chaos theory.
Ik heb zelf ook 2 jaar aan het HBO gestudeerd in een tak binnen dit grote en invloedrijke wetenschapsgebied, namelijk AI (Artificial Intelligence).
(Ik wilde zelfs mijn master hierin halen, maar kon dit als arme student helaas niet betalen).
Laat ik eerst eens wat termen geven waar ik het over wil hebben. En de link met ID komt uiteraard vanzelf aan bod.
Dit omdat ID zich precies in dit gebied pretendeert te bevinden als beoogde wetenschap.
Order
Chaos
Butterfly effect
(strange) attractor
Complexity
Nonlinearity
Fractals
Feedback loop
Synchronisation
Self simularity
Self organisation
Emergence
Ik zou hier wel pagina's vol aan kunnen besteden, maar het lijkt mij het beste om slechts een quick overview te geven van de inhoud en bevindingen die rond complexity de afgelopen decennia naar voren zijn gekomen. Anderen zijn gewoon veel beter om deze zaken uit te leggen en ik zal daarom aan het einde van dit betoog genoeg links geven naar verschillende documenten die je echt moet doorlezen.
De pioniers in dit wetenschapsgebied zijn:
Henri Poincaré die zo rond 1889 het principe van
Chaos ontdekt.
Het deterministische karakter van Newtons wetten welke relatief simpel zijn leiden tot unpredictable uitkomsten.
(three body problem).
Alan Turing, bekend als wetenschapper die in WO2 meegeholpen heeft de Duitse enigma machines te kraken, heeft na de oorlog een baanbrekend artikel gepubliceerd over Morphogenesis.
Dit is het biologische proces welke vorm geeft aan de embryo tijdens ontwikkeling.
Zijn ontdekkingen over pattern formation zijn baanbrekend geweest en wijst op een diepe en alom aanwezige eigenschap van complexe systemen die
zichzelf organiseren tot ingewikkelde patronen en structuren.
Hij voorspelde de Belousov–Zhabotinsky reaction. Een verwonderlijke reactie van normale chemische substanties die samengebracht "vanzelf" overgaan tot het produceren van ingewikkelde patronen, de zogenaamde self organisation van een complex systeem. De eerste aanwijzingen dat een ordered system kan overgaan in chaos, maar dat chaos tevens overgaat in order.
Hier een video van de Belousov–Zhabotinsky reaction.
Een fenomeen die wetenschappers lang niet konden verklaren.
http://www.youtube.com/watch?v=IBa4kgXI4Cg
In de jaren 60 van de vorige eeuw publiceerde meteoroloog Edward Lorenz een model voor het voorspellen van het weer en ontdekte de basis eigenschap van Chaos.
Hier speelt het feit dat kleine verschillen in begin parameters van een deterministisch systeem na loop van tijd zodanige resultaten geven dat het systeem onvoorspelbaar wordt.
Dit fenomeen wordt "The butterfly effect" genoemd. Bij het grote publiek bekend als de beeldspraak dat een vlinder aan de andere kant van de wereld met het fladderen van de vleugels jaren later hier een storm kan veroorzaken.
Alhoewel dit een klap is in het gezicht van de wetenschappers in die tijd, die onvoorspelbaarheid verafschuwen, heeft Lorenz daarna een andere grote ontdekking gedaan.
Hij ontdekte dat er in Chaos een verborgen orde zit. Een oneindig gelaagde structuur die naar voren komt als een iterated map.
De onderliggende en doordrongen eigenschap van Chaos bevat een "natuurlijke staat", een soort van evenwicht waar een chaotisch systeem van nature naar terugkeert.
Dit wordt een strange attractor genoemd. Een state waar een chaotisch systeem van nature in wil vervallen.
Hier de beroemde Lorenz attractor, gevisualiseerd
(klik op plaatje voor vergroting)
In het kort komt het erop neer dat er in chaos orde heerst, waar we dat normaliter niet zouden verwachten. Chaos komt ons als een ongeregeld zooitje, zonder enige structuur over.
Een staat van randomness. Echter blijkt dit niet het geval.
Het feit dat wij mensen (in de wetenschap) tot aan de ontdekking en erkenning van chaos zoveel moeite hadden met dit feit is dat wij lineair denken.
In lineaire systemen heerst er een duidelijk oorzaak-gevolg relatie tussen de onderdelen en het geheel. Door het bottom up analyseren van zulke systemen kan je de deterministische eigenschappen van de onderdelen bepalen en daarmee zich tot de top naar boven redeneren en het geheel verklaren.
Maar ook de top-down methode is toepasbaar. Door het geheel te ontrafelen en de eigenschappen de reduceren tot de onderdelen kom je achter hoe het werkt (reductionisme).
Maar in chaotische systemen die per definitie nonlinear zijn werkt dit niet.
Wij mensen denken graag in termen als gecentraliseerde controle, duidelijke oorzaken en gevolgen en in specifieke 'agents in charge'.
In duidelijke lineariteit.
Echter blijken lineaire systemen eerder uitzondering dan regel. De wereld om ons heen is doorspekt van nonlinearity.
En het is lastig zoeken naar de veroorzaker en bestuurder van deze processen. Door het loslaten van het vinden van linearity binnen systemen heeft men de bestuurder kunnen vinden, namelijk de nonliniairiteit zelf.
Hierin speelt dat veranderingen in initiële uitgangspunten van een systeem niet tot proportionele verandering in het systeem leidt.
Ze worden als het ware versterkt. Dit komt omdat de output van het systeem als input voor zichzelf wordt ingezet.
Dit noemt men feedback loops. Een lineair systeem kent deze eigenschap niet en daarmee kan deze niet tot complexity leiden.
Een complex system is per definitie een nonlinear dynamic system met een groot aantal onderdelen die afhankelijk van elkaar zijn (ze gebruiker de output van de ene als input voor de andere), maar wel verschillend in aard.
De chaos theorie gaat over order en disorder in nonlinear dynamic complex systems.
En welke eigenschappen van een dergelijk systeem worden onderzocht en geobserveerd?
Een complex system laat self ordering zien (self organisation). En het wonderlijke is dat dit zonder een centraal commando wordt geproduceerd.
Een voorbeeld is een zwerm vogels. Deze ondergaat zeer ingewikkelde patronen en beweegt zich als één voorwerp, alsof de zwerm zelf leeft.
Maar er is niet 1 vogel die de touwtjes in handen heeft, het dynamische systeem van vogels reageert zodanig op elkaar dat het geheel, de zwerm, geordende patronen laat ontstaan.
Dezelfde eigenschappen zitten in orkanen, het opschuiven van zandduinen, de vorm van een termietenheuvel, de verspreiding van ziekten en zo zijn er talloze voorbeelden te noemen waarbij een complex system zich ordent naar zichzelf, door de nonlinear eigenschappen van deze systemen.
En het lijkt dat het alleen maar wiskundige truukjes zijn en modellen gebruikt door stoffige wiskundigen. Maar het tegendeel is waar.
De onderliggende wetten binnen Chaos, welke keer op keer met experimenten worden bevestigd en als bewezen wordt beschouwd, komen terug binnen zoveel diverse systemen.
De ontdekking van deze eigenschappen en deze ook in modellen te gieten worden door zeer veel verschillende wetenschapsgebieden nu ingezet.
En dat komt omdat in vrijwel alle gebieden nonlinearity optreedt.
Binnen de kosmologie, economie, biologie, geologie.
Dit is een ware revolutie, die het eindelijk voor elkaar heeft gekregen dat gebieden in wetenschap die zich niet bemoeiden met ontdekkingen buiten het vakgebied nu samenkomen.
De wetten blijken overal te gelden waar zulke systemen onderzocht worden.
(klik op plaatje voor vergroting)
En dat is eigenlijk zo gek nog niet. In feite is het gehele universum, van het grote en onmetelijke tot het kleinste deeltje met elkaar in verbinding.
Het universum is één groot dynamic complex system, opgedeeld in lagen die op zich weer complex systems zijn. Het zijn structuren van gelaagde emergence.
En als alles in verbinding staat met elkaar en interacties met elkaar aangaat, of het nu gravitatie is of magnetisme, planeten of wolken, water of DNA, alles lijkt een basis ingrediënt te hebben en een drijvende kracht, en dat is nonlinearity welke orde en chaos schept en een voor ons verborgen structuur heeft.
Vooral de kennis die men opdoet op de randen van orde en chaos zijn zeer interessant.
Wanneer gaat orde over op chaos en wanneer gaat chaos over in orde. Goede vragen, waar men relatief pas kort in de wetenschap mee bezig is.
En dat er voortgang wordt geboekt blijkt uit de vele toepassingsgebieden waar men stappen vooruit maakt. Iets wat eerder voor onmogelijk werd gehouden.
Het feit dat wij een DVD speler hebben met een krachtige laser is ondermeer mogelijk doordat men nu in staat is chaos te temmen.
Men ontdekt dat onze hersenen juist in chaos toestand het beste werkt. Zodra chaos tot orde overgaat lijkt dit tot problemen te geven en deze inzichten hebben de wetenschap de mogelijkheid gegeven om bijvoorbeeld epileptische aanvallen te verklaren en ook deze proberen te beteugelen.
De meest recente, maar zeer in de kinderschoenen staand onderzoek is quantum chaos. Alhoewel chaos niet te verenigen is met de quantumtheorie, maakt men in de fysica nu reeds gebruik van de technieken en methoden.
Wellicht gaan wij het nog meemaken dat een direct uitvloeisel hiervan ooit nog eens bij ons op de tafel komt te staan: de quantum computer.
Naast de duidelijke signatuur van nonlinearity in chaos, welke speelt door de tijd heeft men ook in ruimte deze signatuur gevonden.
Mandelbrot heeft dit duidelijk gemaakt in het fenomeen
fractals. Deze laat de eigenschap zien van self simularity die een complex system kan laten zien.
De vorm van dergelijke systemen kom je overal tegen, dus ook in de natuur. De vorm van bladeren, de vertakkingen van de aderen in ons lichaam, de patronen op huid spreken allemaal dezelfde onderliggende taal. Een basis eigenschap die vanzelf voortvloeit en binnen de natuur zelf als functie gebruikt wordt.
En niet omdat er een duidelijke leider of commandocentrum is die deze patronen ontwerpt, maar gebruik maakt van simpele deterministische processen die als dynamisch complex geheel vanzelf deze orde laat ontstaan.
Deze onderliggende (wiskundige) wetten worden niet alleen gebruikt om mooie plaatjes te maken, waar Carel een aantal prachtige exemplaren van heeft laten zien, maar dit wordt ook ingezet om bijvoorbeeld de omtrek van de kust van Noorwegen te berekenen (wat met conventionele lineaire methoden niet lukt).
En wat dacht je van het ontwerpen van een systeem waar componenten met elkaar verbonden worden in een 3 dimensionale ruimte. En je moet hier design niet in de menselijke lineaire term opvatten, maar het inzetten van de eigenschappen van een complex systeem en dit zijn werk laten doen en de meest gunstige ligging van de verbindingen te laten bepalen.
Het systeem maakt haar eigen design volgens deze onderliggende eigenschappen.
Geen designer, geen top to bottom benadering, maar slechts de eigenschappen van deze wetten bottom up laten 'groeien'.
En dan ben ik er nog niet, want een dynamic complex nonlinear system heeft nog een eigenschap welke zeer tot de verbeelding spreekt.
Het principe van emergence.
Peter, ik heb je eerder gevraagd over water en de onderdelen daarvan. Wie was de designer van de eigenschappen van water?
En sneeuwvlokjes?
Een complex system bestaat uit meerdere (zeer vele) afhankelijke onderdelen. Maar het wonderlijke is dat meer hier niet méér van hetzelfde betekent, maar méér van iets
anders.
Simpel voorbeeld:
Wat is een eigenschap van water?
Het is onder andere vloeibaar en het is nat.
Wat zijn de eigenschappen van de onderdelen van water, zijn die ook vloeibaar?
Nee, 1 water molecuul is niet vloeibaar en ook niet nat.
Maar samen creëren ze zelf een nieuwe eigenschap die ze zelf niet hebben. Vloeibaarheid is een emergent property.
Een eigenschap die je niet zou verwachten als je naar de losse onderdelen kijkt.
En is er één centrale bestuurder die deze eigenschap aan water toevoegt?
Nee, het systeem maakt zichzelf vloeibaar.
Om nog een voorbeeld te geven:
Wat is cultuur?
Dat is de verzameling van gewoonten en gebruiken van een (grote) groep mensen.
Heeft 1 mens cultuur? Nee, het systeem van interactieve mensen die met elkaar reageren en een geheel vormen laten vanzelf een cultuur ontstaan.
Heb je mensen nodig voor cultuur? Kan je cultuur uiteen rafelen en tot de kern van de cultuur komen?
Neen. Cultuur is een emergent property binnen dit systeem van mensen. Het is niet te voorspellen, het is niet te reduceren tot losse functies.
Cultuur ontstaat vanzelf, zonder een centrale regelaar.
Een stad exact zo. Een stad bestaat uit mensen die daar wonen, huizen die er staan, bedrijven die komen en gaan, wegen die verplaatsen, splitsen en samenkomen.
Een complex systeem waar niet één centraal orgaan alles tot een stad maakt. Het is een emergent property.
De cel wordt vaak vergeleken met een stad in complexiteit. Wellicht een prima beeldspraak, want ook de cel heeft net als een stad geen centrale regelaar, maar de simpele deterministische onderdelen vormen samen een geheel welke specifieke functies krijgt door het nonlinear gedrag van het systeem zelf.
En valt deze lineair te reduceren tot de losse onderdelen? Neen.
Net als de stad, de cultuur en de vloeibaarheid van water, de zwerm vogels, deze zijn alleen te begrijpen in het licht van nonlinearity.
En daar spelen eigenschappen van emergence, laag op laag, zich af. Een complex system heeft een emergent eigenschap welke op zijn beurt als input voor een ander complex system wordt gebruikt.
Deze samenhang van systemen vormen samen een nieuw systeem met weer nieuwe emergence, die nog veel rijker is dan de onderliggende.
De sneeuwvlok is een emergence van water dat bevriest en in specifieke gevallen tot zulke vormen overgaat.
(fase transitions). En in het geval van sneeuwvlokjes is de vorm (ruimte) te vatten in een fractal. De cirkel is rond.
Het is de dans van orde en chaos en de randgebieden die deze eigenschappen heeft en krachtige uitvloeisels produceert.
En deze wetten gelden op zoveel verschillende gebieden. In kosmologie, economie, biologie, geologie, de lijst kan je zo lang maken als je wilt, zolang er nonlinear complex systems in het spel zijn.
En zoals ik al zei, dat is vrijwel alles om ons heen en doorloopt de grenzen van de wetenschapsgebieden en verbindt deze.
Nog een voorbeeld van emergence en self ordering met een zeer simplistisch systeem, maar erg krachtig in resultaat.
Laat ik nog even de quote van aan het begin van mijn betoog hier plaatsen:
The theory of intelligent design begins with observations of how intelligent agents act when designing things.
By observing human intelligent agents, there is actually quite a bit we can learn know and understand about the actions of intelligent designers.
ID gaat uit van designers die lineaire designs maken. Als voorbeeld kunnen we wellicht een horloge nemen, een favoriet object.
Een horloge zit ingewikkeld in elkaar, ik zou er geen kunnen ontwerpen en bouwen. Maar het is zeker geen complex system. De designer heeft met een bepaald doel alle onderdelen bij elkaar gezet welke simplistische deterministisch gedrag vertonen en door al deze onderdelen op de juiste lineaire methode bij elkaar te plaatsen kan je van alle losse functies van de onderdelen een geheel maken. Alle onderdelen kan je vooraf berekenen, je kan precies bepalen welke je nodig hebt en hoe ze in dit systeem samen moeten werken.
Op papier kan je vooraf een ingewikkeld en prachtig horloge ontwerpen en met een vaste hand en de juiste tools deze ook uiteindelijk bouwen.
Echter zijn biologische systemen niet linear, maar nonlinear. De deterministische eigenschappen van het geheel (de functie van een horloge) is te reduceren tot te losse onderdelen. Een nonlinear systeem is per definitie niet te voorspellen als je de losse onderdelen zou analyseren. Dit komt omdat de emerging properties, de versterking door de feedback loops, de self similarity en ordering en het chaotische karakter dit vrijwel onmogelijk maken.
Het vergelijken van een horloge met een biologisch systeem, dus het vergelijken van linear en nonlinear systems is in de basis onmogelijk. Deze systemen zijn zo verschillend in hoe de onderdelen met elkaar reageren dat het appels met peren vergelijken is.
Dus is het gedoemd te mislukken als ID wetenschappers een linear systeem als vergelijk gaan gebruiken om de werking van een nonlinear system te verklaren. Dit kan gewoon niet.
Daarbij kijken ze ook naar de designer zelf (‘observations of how intelligent agents act when designing things’).
En dat slaat de plank natuurlijk ook behoorlijk mis. Mensen zijn designers die met een linear design linear systemen maken. Hoe kan je dergelijke designers nu vergelijken met agents die nonlinear designs zouden maken?
Al met al moet ik hier dus concluderen dat ID een zeer simplistische kijk heeft op design, designer en complexiteit. En ze mogen van mij best proberen om een complex system te reduceren met behulp van linear denkprocessen die wij mensen toepassen op onze eigen designs. Maar veel zal er niet uitkomen. Het enige wat ik mij kan voorstellen is dat men inderdaad meer te weten komt hoe mensen designs maken en hoe designs door mensen in elkaar zitten en hoe met van een linear ontwerp een linear systeem bouwt.
Maar de wens om daarmee complex systems zoals ID pretendeert te verklaren is verre van reëel.
En dat er wel degelijk gericht onderzoek uitgevoerd kan worden op het gebied van complexity en dynamische systemen zoals die in de biologie laat de revolutie in de huidige wetenschap zien. Daar komen niet alleen ideeën uit die toepasbaar zijn op vele gebieden, maar geven nieuwe methoden en technieken om daadwerkelijk grip te krijgen op complexity en chaos. Het wordt niet voor niets de heilige graal van de wetenschap genoemd.
Zet daar ID tegenover. Deze heeft met een “handdoek in de ring” benadering geen prikkel om daadwerkelijk op de materie in te gaan. Ze doen zelf geen onderzoek op het gebied van complexity, maar zien alleen dat hun gedachtegoed over lineaire systemen niet past in de wereld om ons heen. Hier duidelijk genoegen mee neemt en een intelligent designer als veroorzaker naar voren schuift.
Gelukkig zijn er genoeg andere wetenschapsgebieden die complexity bij de hoorn wil vatten en dit stukje bij beetje wil doorgronden.
Dat de wetenschap nog in volle gang is, dat is evident. Er is nog heel veel te ontdekken, maar alleen met doorzettingsvermogen en niet vervallen in “ach we weten het niet” kom je verder.
Maaaarrr.
Ondanks deze kijk op ID, dat ik het niet als wetenschap kan zien is er wel een gemeenschappelijke grond waar we wel tot elkaar kunnen komen. Ik noem het de “common ground”.
Omdat ik in deze thread het alleen wil hebben over “is ID wetenschap” en geen andere discussie wil vermengen wil ik graag een aparte thread openen met daarin mijn uitleg over die common ground. Deze post zal ik nog moeten maken, maar ik zal mijn best doen om dit zo snel mogelijk te plaatsen.
Om deze post af te sluiten zal ik nog een aantal links naar documenten geven over complexity. Zeker doorlezen. Sla de hier en daar wiskundige uitwerkingen maar over, lees het geheel om deze duidelijk te krijgen.
http://www.courseweb.uottawa.ca/pop8910 ... 0paper.pdf
http://www.courseweb.uottawa.ca/pop8910 ... 0paper.pdf
http://www.courseweb.uottawa.ca/pop8910 ... 0paper.pdf
http://www.courseweb.uottawa.ca/pop8910 ... 0paper.pdf
http://www.courseweb.uottawa.ca/pop8910 ... 0paper.pdf
http://www.uibk.ac.at/anglistik/staff/f ... _paper.pdf
http://faculty.unlv.edu/phelan/Phelan_W ... cience.pdf
http://www.napcrg.org/Beginner%20Comple ... Module.pdf
En als afsluiter wil ik je een erg interessante BBC documentaire laten zien. Deze moet je echt van het begin tot eind bekijken. Je krijgt wat wetenschapsgeschiedenis, maar ook de implicaties van complexity en zaken die ik hier besproken heb.
Let wel, het is populair-wetenschappelijk. Maar geeft je een mooie intro in dit wetenschapsgebied.
http://www.youtube.com/view_play_list?p ... 39C50C87BB
Om de echte diepgang te krijgen zijn de documenten handig, maar er zijn ook websites te vinden met veel meer info. Een leuk begin is:
http://www.complexity.ecs.soton.ac.uk/
http://www.santafe.edu/