Mythe 4

[FonsV]

4. Voorbeeld

Deze bijdrage zal alleen degenen aanspreken die de mening aanhangen dat er 'iets als een God' moet bestaan en die ook nog eens op hun eigen manier aan hun 'godsbegrip' invulling hebben gegeven. Er zullen dus lezers langskomen die het allemaal maar onzin vinden, maar ja… ieder zijn 'overtuiging' plus de vrijheid om die te hebben. Op dit forum dan.

Wie kent niet het verhaal (de parabel of gelijkenis) van de (goede) herder:

'Als iemand van u honderd schapen heeft waarvan er één verloren is geraakt, laat hij dan niet de negenennegentig andere in de woestijn achter om naar het verdwaalde dier op zoek te gaan tot hij het gevonden heeft? En als hij het gevonden heeft, legt hij het vol vreugde op zijn schouders en gaat hij naar huis. Daar roept hij zijn vrienden en buren bijeen en zegt tegen hen: “Deel in mijn vreugde, want ik heb het schaap gevonden dat verdwaald was.”
Ik zeg u: zo zal er in de hemel meer vreugde zijn over één zondaar die tot inkeer komt dan over negenennegentig rechtvaardigen die geen inkeer nodig hebben. (Luc.15:4-7)

En doorgaans 'weten' we ook – of we het ermee eens zijn of niet - wie wat voorstelt want dat hebben we van jongs af aan geleerd:
* De herder is Jezus (Goede Herder dus),
* het ene schaap is een zondaar en
* de 99 anderen hebben geen zonden gedaan. Dat zijn de 'rechtvaardigen'.
* De blijdschap is bij God en de engelen. Denk ik, want die bevolken de hemel.

Zou écht iedereen voor één schaap 99 schapen in de steek laten (wolven, rovers etc.)? Waarom precies 100 schapen? Ik vind zo'n herder behoorlijk stom in de weer. Ik nam zo iemand in ieder geval nooit van mijn leven in dienst! Zo dacht ik er als lagere schoolkind al over. Maar… dat mócht toen niet! 'Gelovige school', begrijp je?

In het Thomas Evangelie (gnostisch, DUS géén plaats in de canon WANT: 'ketters'!) staat de volgende uitspraak van Jezus:

"Het Koninkrijk is als een herder die honderd schapen heeft. Eén daarvan, het grootste, was zoek". De herder gaat zoeken tot hij het heeft gevonden.
Het verhaal besluit zonder verdere uitleg met: 'Na de moeite die hij zich getroost had, zei hij tot het schaap: "Ik bemin jou meer dan de negenennegentig andere".

Wie stelt nú wat voor?

* De herder is niet Jezus maar 'de' of 'n mens. In dit verhaal een man anders had er 'herderin' gestaan.

* De kudde stelt het 'bezit' van de herder , zijn 'rijkdom' voor (100 schapen dus een rijke herder): vrouw, kinderen, huis, land en wat hij nog meer heeft; alles waarvoor en waarvan hij leeft.

* En onder dat 'meer' hoort dan: het 'grootste schaap', wat wel eens geleerd het 'unum necessarium' wordt genoemd = het 'enig noodzakelijke', het aller- allerbelangrijkste.

En daarmee wordt door de verteller bedoeld: zijn 'geestelijk welzijn', zijn 'eeuwigheid', roomsen noemen dat zijn 'staat van genade', zijn 'kind van God' zijn, de 'goddelijke vonk' diep in zijn ziel verborgen of wat voor allegorische aanduiding je daaraan ook wilt geven. De verteller is er dus niet van overtuigd dat de mens alleen maar een verzameling chemische reacties is en hij is ook nog eens wél overtuigd van een voortbestaan na de dood.

Als de herder tot het besef komt dat dat grootste schaap 'zoek' is omdat hij het heeft verwaarloosd en uit het zicht heeft verloren, laat hij heel zijn 'tijdelijke' bezit in de steek en gaat zoeken tot hij het 'eeuwige' heeft teruggevonden. Al het 'tijdelijke' moet hij bij zijn dood toch achterlaten en alleen het 'eeuwige' gaat met hem mee. Zo is zijn overtuiging.

* De herder zelf is dus de 'zondaar' die zich bekeert of anders gezegd: de mens die tot bezinning, tot 'kennis', tot 'gnosis' is gekomen. Zo heette dat toen!

Dat is nou een voorbeeld van een kleine en onschuldige mythe. Er wordt een verhaaltje verteld met een 'dubbele' bodem. De uitleg van die dubbele bodem wordt niet gegeven. Er wordt dus een 'geheime waarheid' verteld, bedoeld voor de 'goede verstaander'. Hoe iedere luisteraar het uitlegt wordt aan die luisteraar overgelaten.

Op een ander forum kwam o.a. als reactie:

"Hier wordt het evangelie verdraaid”. “Onze Heiland (de herder) wordt tekortgedaan. Lees maar eens Lucas 15" (Alarm! En iets als verbijstering)… Maar ja...

Duidelijk geen 'vrijdenkersforum'.

Maar ik vraag ik me dan tóch weer af….. waarom is dat verhaal in het oudere Gnosisboek anders dan in het jongere evangelie? Waarom is het 'verbeterd' en waarom is de verbetering van een 'uitleg' voorzien? Een vrij mens denkt wat af!

Groeten.

Fons.

[WVZ]

Dag Fons,

Deze bijdrage zal alleen degenen aanspreken die de mening aanhangen dat er 'iets als een God' moet bestaan.

Die stelling moet ik ontkrachten want deze bijdrage spreekt mij wel degelijk aan, terwijl ik absoluut niet vind dat er een God moet bestaan.

Maar ik vraag ik me dan tóch weer af….. waarom is dat verhaal in het oudere Gnosisboek anders dan in het jongere evangelie? Waarom is het 'verbeterd' en waarom is de verbetering van een 'uitleg' voorzien? Een vrij mens denkt wat af!

De verhalen die op dit moment in de bijbel staan zijn door de eeuwen heen aangepast, uitgebreid, ingekort enz. In de eerste eeuwen A.D. zijn er verscheidene synoden geweest waarin de kerkelijke bijbelvorsers besloten welke delen er wel en welke delen er niet in zouden komen. Daar werd ook aan tekstuitleg gedaan wat onherroepelijk leidt tot tekstaanpassing naar de kaders van jouw uitleg.
Ik weet eerlijk gezegd niet vanaf welke eeuw de bijbel in zijn huidige vorm, met de huidige boeken en hoofdstukken, is gebleven, maar tot die tijd was mijns inziens de bijbel een redelijk "dynamisch" boekwerk.
Dat vind ik ook het grote nadeel van de bijbel. Het is zo'n prachtige verzameling van oude bewaarde geschriften met vele wijsheden en morele boodschappen die ook nu nog actueel kunnen zijn. Maar het feit dat de uiteindelijke verzameling zoals wij die nu kennen een afspiegeling is van persoonlijke voorkeuren van die eerste bijbelsamenstellers en veel andere even waardevolle geschriften, die er niet in gekomen zijn, minstens zo waardevol zijn (zie jouw Thomas evangelie, of het evangelie van Judas, maar ook in het OT is veel geselecteerd!), is voor mij een groot minpunt. En doet vooral tekort aan al die mensen die zoveel waarde aan de bijbel hechten.

Je laat met het verhaal van de goede herder fraai zien dat ook in de recentere verhalen (het NT) er al behoorlijke verschillen in interpretatie zijn voorgekomen en we het in de bijbel moeten doen met één daarvan; nl degene die destijds door "wijze" mannen is geselecteerd als de beste interpretatie. Veel boodschappen in de bijbel zijn klip en klaar. Maar daar waar er ruimte was voor interpretatie zijn de bijbellezers nu overgeleverd aan de ideeen van de vroegere bisschoppen, kardinalen en pausen.
En dat deze "wijze" mannen niet altijd even wijs waren en zijn, daar zijn we recent toch regelmatig getuige van geweest.

[FonsV]

Dag WVZ,

Bedankt voor je reactie.

Deze bijdrage zal alleen degenen aanspreken die de mening aanhangen dat er 'iets als een God' moet bestaan.

Die stelling moet ik ontkrachten want deze bijdrage spreekt mij wel degelijk aan, terwijl ik absoluut niet vind dat er een God moet bestaan.

In feite ben ik het helemaal met je eens. Ik had alleen 'God' moeten schrijven om (tussen haakjes dus voor de goede verstaander ) aan te geven wat ik bedoel. Ik behoor tot het soort van Robbert Dijkgraaf, op bezoek bij Connie Palmen in Zomergasten van een paar jaar geleden. Ik geloof dat ik in aanmerking kom voor het etiket 'agnost' in de betekenis van 'niet-allesweter.

CP: Heb jíj nog een God in je gedachten?

RD: (belangrijkste woorden heb ik onderstreept/vet gemaakt) Ik heb bijna zoiets…. Nou…eeeh… kijk... wij bestuderen de natuur, níets anders dan de natuur. We zijn op zoek naar steeds diepere laagjes in die natuur. Ik denk, beter gezegd: ik vermoed dat er ín de natuur nog zó véél diepere laagjes zitten en dat we ons op dit moment totáál niet kunnen realiseren hóeveel. Wie zal het ook zeggen want wie ‘weet’ dat? Is er mogelijk één diepste laagje, dat we óf nooit zullen vinden óf, áls we het hebben gevonden, niet kunnen begrijpen?

CP: Dat zou dus God kunnen zijn.

RD: Maar het hoeft voor mij niet die naam te hebben. Dat woord is me te vaak en te verschillend ingevuld.

CP: We kunnen hem ook Allah noemen.

RD: Of ‘de Natuur’.

En in een persoonlijk gesprek liet hij zich ontvallen: "Het blinde toeval als diepste grond óf laatste verklaring opvoeren acht ik persoonlijk een staaltje van blinde zelfoverschatting. Alsof wij óóit alles onder de macht van ons intellect zouden kunnen krijgen".

Maar daar waar er ruimte was voor interpretatie zijn de bijbellezers nu overgeleverd aan de ideeen van de vroegere bisschoppen, kardinalen en pausen.

Ik deel je opvatting. Maar... het aantal lezers dat niet meer aan die heren is overgeleverd neemt gelukkig toe. Heb je al wat gelezen in Labuschagne en... wat vind je ervan?

En dat deze "wijze" mannen niet altijd even wijs waren en zijn, daar zijn we recent toch regelmatig getuige van geweest.

De eeuwen door zijn anderen er in hun tijd getuige van geweest. Gelukkig wordt de eerbied en vrees voor zelfbenoemde 'autoriteiten' steeds kleiner.

Groeten.

Fons.

[WVZ]

RD: Of ‘de Natuur’.

Dat is een manier van "geloven" die Einstein ook al eens naar voren bracht. Volgens Dawkins zei hij "gelovig" te zijn omdat hij anders in de USA geen baan kon krijgen. Maar nuanceerde hij dat geloof later tot het geloven in de schoonheid van de natuur.

Heb je al wat gelezen in Labuschagne en... wat vind je ervan?

Ja, maar de erste honderd blz vind ik wat teleurstellend. De manier waarop wij (jij en ik althans) de bijbel beschouwen beschrijft hij als een soort revolutionair nieuw gezichtspunt. Voor iemand die in de theologische school is opgegroeid is dat misschien ook zo, maar voor ons, lekenbroeders, is de bijbel niet anders te lezen dan zoals hij het beschrijft. Daar zie ik weinig eye-openers in.
En wat mij niet ligt is zijn niet-wetenschappelijk uitgangspunt:"God bestaat". En dan een heel (pseudo-)wetenschappelijk relaas over hoe de bijbel te lezen. Daar klopt iets niet, denk ik dan. Maar misschien ben ik te voorbarig; ik heb nog een heel stuk te lezen.