Determinisme: de leer dat alle gebeurtenissen onder invloed van de natuurwetten volledig bepaald worden door voorafgaande gebeurtenissen en impliceert dat de wil niet vrij is.
Compatibilisme: de visie dat vrije wil en determinisme met elkaar verenigbaar zijn. Incompatibilisme is de visie dat het onmogelijk is om een geloof in een deterministisch universum in overeenstemming te brengen met een geloof in vrije wil. Het harde determinisme is de versie van het incompatibilisme die het determinisme omarmt en het idee dat mensen een vrije wil hebben rigoureus verwerpt.
Het metafysisch libertarisme heeft met het harde determinisme uitsluitend gemeen dat het de compatibilistische visie verwerpt. Aangezien libertariërs het bestaan van de vrije wil accepteren, moeten zij het determinisme ontkennen en uitgaan van een indeterminisme dat compatibel is met vrijheid.
Arthur Schopenhauer behandelde het vraagstuk over de vrije wil en de morele verantwoordelijkheid aan de hand van de volgende begrippen:
"A priori, denkt iedereen van zich zelf dat hij volledig vrij is, zelfs in zijn eigen handelingen, en denkt hij dat hij ieder moment een andere manier van leven kan beginnen… Maar a posteriori, door ervaring, ontdekt hij tot zijn verbazing dat hij niet vrij is, maar ondergeschikt aan noodzakelijkheid, dat hij ondanks al zijn beslissingen en overwegingen zijn handelswijze niet verandert, en dat hij vanaf het begin tot het einde van zijn leven juist die karaktereigenschappen tentoon moet spreiden die hij zelf veroordeelt...."
In zijn "On the Freedom of the Will", stelde Schopenhauer: "Je kunt doen wat je wilt, maar op een willekeurig bepaald moment van je leven kun je maar één bepaald iets willen en absoluut niets anders dan dat."
Rudolf Steiner, die meewerkte aan een complete uitgave van het werk van Arthur Schopenhauer, schreef The Philosophy of Freedom, gericht op het probleem van de vrije wil. Steiner (1861-1925) verdeelt het probleem in eerste instantie in de twee aspecten van vrijheid: vrijheid van gedachte en vrijheid van handeling. Hij stelt, dat innerlijke vrijheid wordt bereikt wanneer we de kloof overbruggen tussen onze zintuiglijke impressies, die het uiterlijke voorkomen van de wereld weergeven, en onze gedachten, die ons toegang verschaffen tot de innerlijke kenmerken van de wereld. Uiterlijke vrijheid wordt bereikt door onze daden met morele verbeeldingskracht te laten doordringen. Steiner tracht aan te tonen dat deze twee aspecten van innerlijke en uiterlijke vrijheid integraal aan elkaar verbonden zijn, en werkelijke vrijheid alleen wordt bereikt wanneer ze verenigd zijn.
Paulus, stelt het probleem van de morele verantwoordelijkheid, in zijn “Brief aan de Romeinen”, als volgt aan de orde: "Heeft de pottenbakker niet de vrijheid om van dezelfde klomp klei zowel een kostbare vaas als een alledaagse pot te maken?”. Volgens deze visie kunnen individuen toch veroordeeld worden voor hun handelingen, ook al waren deze handelingen uiteindelijk volledig door God bepaald.
