Is prima, ik zie je reactie wel tegemoet. Leukje schreef:Dan ga ik het plaatsen. Eventjes geduld want het vraagt wat arbeid.
Probeer het begrip tijd niet langs filosofische weg te benaderen Fons. Wat dat beinvloeden betreft heb je wel gelijk, maar pas het filosofische begrip niet rechtstreeks toe op natuurkundige begrippen. Daarom gaf ik je ook een link naar de filosofische benadering EN een link naar de natuurkundige. Echt twee verschillende werelden.je schreef:Het zou mij niets verbazen als we hier stuiten op een verschil in definitie bij Plato en Aristoteles over wat 'bestaan' is. In die definities is de verhouding tussen ons en de werkelijkheid verborgen. Onze manier van waarnemen beïnvloedt de waarneming en daarmee het waargenomene. Zegt Planck ook niet zoiets?
Je voorbeeld van die sonate spreekt mij als actief muziekliefhebber natuurlijk aan. Het is nog sterker, ik kan een sonate in mijn hoofd laten klinken en instrumenten weglaten of toevoegen of de cello vervangen door een basgitaar of zo. Zo zoek ik bepaalde muziekstukken vaak uit en zo componeer ik ook meestal. Daarna pak ik het bewuste instrument en speel het stuk vrij snel compleet. In mijn gedachten is dat muziekstuk er dus al, maar er heeft nog gene ene toon geklonken (om het op zijn Brabants te zeggen). Bij mij is muziek, dat maakt het voorbeeld wat lastig, iets wat ik 'vast kan pakken'. Het is daarmee net zo substantieel als dat beeld.
Precies daarom is tijd een menselijke uitvinding, het bestaat alleen in onze gedachten, dat geldt dus ook voor muziek. Er is inderdaad alleen maar het nu en de causaliteit brengen wij zelf tot stand door ons voor te stellen waar de huidige situatie door wordt veroorzaakt (causaal verleden) en naar toe tendeert (toekomst). We gebruiken de klok dan als middel om die processen te ordenen. We gebruiken ons geheugen om het muziekstuk in zijn geheel te horen.
Nogmaals: bekijk het puur vanuit de natuurkundige kant. Die klok tikt zoals hij overal zou doen, maar verder weg van de massainvloed van de aarde wordt de ruimtetijd een ietsje minder 'gebogen' dan op aarde. Zouden wij vanaf de aarde die klok bekijken, dan zien we dat deze sneller tikt dan de klok die naast ons staat, als we in een raketje met die aardse klok ernaar toe vliegen, dan zien we dat die twee klokken exact even snel tikken. Zouden wijzelf rond de aarde cirkelen en naar de klok op aarde kijken, dan zouden we zien dat deze langzamer tikt. Je moet daarvoor wel verrekte goed kunnen kijken, maar dit soort uiterst kleine verschillen zijn daadwerkelijk gemeten.je schreef:Is dat omdat in die satelliet een op aarde gemaakte klok is gemonteerd? Als dat ding in een satelliet - om wat voor reden dan ook - sneller loopt, gaat de tijd daar dan sneller? Als we op aarde de klokken sneller of langzamer laten lopen, past de tijd zich dan aan? Wie bepaalt dan wat tijd IS?
In Einsteins woorden: de ruimtetijd is op aarde iets sterker gebogen dan in die baan om de aarde. Het gaat hier dus niet om tijd als begrip Fons, dat is een menselijke constructie, stammend onder andere uit de tijd van Newton. Natuurkundig kun je met tijd niks, wel met ruimtetijd. Snietandersnie Fons.
Bekijk ruimtetijd als weefsel, dat is de beste vergelijking, dat gebogen wordt door de aanwezigheid van massa. De aarde vervormt de ruimtetijd dus, vandaar het tijdsverschil
Bij een zwart gat is die vervorming vele malen sterker, je kunt zeggen dat er dan een gat in het ruimtetijdweefsel komt. In die diepe diepe put staat de tijd stil (bekeken vanaf een afstand van dat zwarte gat), klokken staan er stil. Zouden wij met klok en al in dat zwarte gat belanden (hetgeen ik je ten sterkste moet ontraden), dan blijft die klok lekker doortikken alsof er niks aan de hand is. Maar ziet een waarnemer van afstand mij en die klok, dan zijn we allebei 'bevroren'.
Je mag van mij over tijd schrijven wat je wil, maar dan heb je het echt alleen over het filosofische begrip. Waar ik ook met veel genoegen over lees en over nadenk. Als ik mijn natuurkundige pet opzet haal ik een dikke streep door het begrip tijd en heb het alleen nog over ruimtetijd.
Ik praat niet snel over eindes en zeker niet over 'het einde van alles'. Het feit dat we het hier ooit over eens zullen worden is niet het einde van iets maar het begin van bijvoorbeeld het begrijpen dat sommige dingen voor de een wel en voor de ander niet te begrijpen zijn. En dat kan dan weer leiden tot nieuwe vragen, nieuwe invalshoeken. Dus het begin van iets.