Dag Carel,
Dank voor je reactie.
Je schreef:Je kunt natuurlijk alles beweren, van onzichtbare rose eenhoorns via Donar en Wodan tot het FSM. Of je daar dan ook iets mee kunt is een ander verhaal.
Haha, ja dat kán niet alleen worden beweerd dat wórdt ook beweerd. (Bedoelde je het Vliegende Spaghetti Monster?)
Je schreef:Wat betreft die oude verhalen dit: je werd vroeger niet zomaar verteller.
Dat is me bekend. Goede vertellers genoten een geweldig aanzien. Ook wel wat te begrijpen want boeken, radio en TV waren er nog niet en entertainment moet ergens vandaan komen. Op de Bijbel- en Koranscholen van vandaag leren de kinderen nog steeds hele stukken tekst letterlijk van buiten. Ik vraag me alleen af wat het echte diepste motief hiervoor is.
Als mijn lange opa weer eens een van zijn verhalen vertelde, zeg maar: voordroeg, hing ik sprakeloos aan zijn lippen: over de ramplassant, over de holle wieven, over de bedstee met piepende deuren en zo nog een heel stel. P·r·a·c·h·t·i·g
Wat denk jezelf:
* is elk Bijbelverhaal (maakt niet uit welke je kiest) oorspronkelijk door één verteller ineens pasklaar verteld of – wat de normale gang van zake heet te zijn – een verhaal, vooral het sterke verhaal, groeit tijdens het verteld worden?
* kan het zijn dat een gebeurtenis door meerdere vertellers tot onderwerp van hun verhaal is genomen en dat de verschillende versies in de loop der jaren tot één zijn samengesmolten? (Voor de aardigheid moet je in Exodus 19-24 eens héél kritisch de 'feiten' lezen rond Mozes' bezoek aan de berg, wie hij allemaal wel of niet met zich mee naar boven nam etc.) Ordinaire tekstkritiek dus.
Je schreef:...de verteller vertelt en de schrijver schrijft. Een behoorlijke een op een handeling lijkt me dat.
Zo bezie ik het ook. Dat was in ieder geval het ideaal dat met alle zorg werd nagestreefd.
Je schreef:Daarmee is niet gezegd dat de teksten die we nu lezen dezelfde zijn als de vertelde van toen, want er hebben allerlei vertaalslagen en bewerkingen tussen gezeten.
Kijk maar eens naar de bonte rij vertalingen/interpretaties die wij nu hebben van alleen al de eerste dag in Genesis 1.
Jelmer schreef:De bijbel is in mijn opvatting een door mensen samengestelde interpretatie van de oorspronkelijke geschriften.
Wat bedoelt hij met 'de' Bijbel? Het boek dat wij nu in een of andere vertaling hebben? En wat zijn de oorspronkelijke geschriften? De eerste schriftelijke Bijbel? Bevatte die dezelfde teksten/verhalen als onze Bijbels? Ik denk dat we daar ontkennend op mogen antwoorden.
Mijn spontane reactie op een dergelijke bewering van Jelmer is dan ook: 'Jammer genoeg wel, ja'.
Na deze bewering vervolgt hij met: Bijgevolg kan dan ook niet worden beweerd dat de bijbel van kaft tot kaft waar is.
Dit is voor mij niks-te-bijgevolg! Dat is alles, behalve een redenering. Logica kent zijn wetten en volgens die wetten is zo'n bewering de uitkomst van een drogredenering.
Bovendien: als ik een Bijbel onder ogen krijg die letterlijk overeenkomt met de oorspronkelijke Bijbel, nóg sterker: zelfs als ik de oorspronkelijke Bijbel onder ogen krijg, dan nóg is die voor mij niet van kaft tot kaft waar. Er staat teveel wetenschappelijks in dat allang wetenschappelijk is achterhaald, teveel historie die door historici is ontkracht. Nou én? Wat is daar zo erg aan?
En ondanks dat: de Bijbel is en blijft een prachtig boek! In de 6de klas van de lagere school heb ik eens Gen.1 voorgedragen; probeerde met brede gesticulaties Ko van Dijk's dictie te imiteren. Ik had wel iets aan de tekst veranderd. (Foei!) Op het einde van een scheppingsdag declameerde ik als een soort refrein: 'Zo was het morgen geworden en werd het avond' en dat staat er niet letterlijk. Dan legde ik beide handen tegen elkaar als een groetende Tibetaan doet, legde ze naast mijn naar rechts gebogen hoofd en sloot de ogen. Na de dag komt immers de nacht. Ik ging slapen want dat had Jahweh ook gedaan. Het viel nog in de smaak ook!
Ik denk dat veel van de oorspronkelijke teksten bewaard is gebleven en dat we wat dit betreft onszelf gerust kunnen stellen. Vooruit: het over- overgrote merendeel is keurig bewaard gebleven. Het mooiste zou zijn dat
alle teksten die we hebben
exact overeenkwamen met de alleroudste teksten. Des te beter konden we dan vaststellen van hoe ver we tot nu toe zijn gekomen. We zouden misschien/wellicht kunnen ontdekken dat we veel meer
weten en veel minder in ontzag
geloven. Weten van het een, geloven in iets anders. Qui potest capere capiat.
Groeten.
Fons.
Een theoloog die naar exactheid streeft, heeft de eerste stap gezet op de weg naar het atheïsme. Een agnost is geen naïeveling, maar iemand die god nauwkeurig 'kent', voor wie dus veel, zo niet alle gods'voorstellingen' hun betekenis hebben verloren.