Dirk schreef:Omdat iemand daar nadeel van ondervindt.Ruben schreef:Hoezo? Waarom is het slecht om iemand anders te benadelen?
Op een communitywebsite las ik ooit eens op iemands profiel: "Ik vind het leuk om leuke dingen te doen." Jouw reactie doet me daar een beetje aan denken.
Ik neem aan dat je inziet dat de stelling "het is slecht om iemand te benadelen" niet onderbouwd kan worden met het argument "omdat iemand daar nadeel van ondervindt"?
Ik heb onlangs een essay geschreven dat o.m. het onderwerp waar we nu over discussiëren behandelt. Laat ik een passage uit dat essay citeren:Dirk schreef:Ieder potentieel slachtoffer van moord, diefstal, verkrachting heeft er dus baat bij om dat te voorkomen omdat hij daar zelf beter van wordt. Ergo een groep van potentiële slachtoffers kan dus besluiten om diefstal of moord onethisch te noemen en te bestraffen, omdat dat dat in het voordeel van ieder individu is!.
"Sommige mensen dalen nog één trede dieper af, en beredeneren dat als we allemaal als moordmachines door het leven zouden gaan, de maatschappij een chaos zou worden, en het dus voor iedereen gunstig is om bepaalde regels te hanteren. Maar waarom zou ‘het algemeen goed’ nagestreefd moeten worden? Omdat het algemeen goed iets intrinsiek waardevols is? Nee, het is slechts de som van een groot aantal individuele belangen. Volgens deze redenering zouden een heleboel individuele spelers zich aan een set regels moeten houden die het algemeen goed bevorderen, omdat dit algemeen goed in hun eigen voordeel is. Maar ‘eigenbelang’ is een instabiele, zelfondermijnende basis voor ethiek. Want wat weerhoudt een individuele speler ervan de code eventjes naast zich neer te leggen als dat in zijn voordeel is en hij er mee weg kan komen? In principe zou niets hem daarvan hoeven te weerhouden. Uiteindelijk levert ‘het algemeen goed’ slechts een pragmatische motivatie om je aan bepaalde regels te houden, maar geen basis om te zeggen dat iets echt slecht is."
Ja, maar het is niet de oorsprong van moraliteit die ter discussie staat. Ik kan best begrijpen hoe een moreel systeem zich kan ontwikkelen, als ik uitga van een puur naturalistisch oorsprongsmodel. Maar er is een verschil tussen "zo is het" en "zo zou het moeten zijn". Dat 'het biologische principe van zelfpreservatie' in staat is te verklaren hoe ethische regels tot stand komen, wil nog niet zeggen dat de zo ontstane conventies ook werkelijk gehoorzaamd moeten worden.Dirk schreef:Met andere woorden: het biologische principe van zelfpreservatie (en een cynicus kan hier paradoxaal genoeg ook egoïsme lezen) is voldoende om te verklaren hoe morele systemen die moorden en stelen verbieden in de wereld zijn gekomen [...]
Wat ter discussie staat is of we, op grond van een atheïstisch of naturalistisch wereldbeeld, kunnen concluderen dat stelen echt slecht is.
Volgens het christelijke wereldbeeld zijn mensen uitgerust met de kennis van goed en kwaad. Of die mensen nou christenen, atheïsten of iets anders zijn.Dirk schreef:[...] (dat is nl. iets dat jij niet kan verklaren: moorden is ook verboden in samenlevingen die gods gebod niet kennen; hoe verklaar jij dat?).
Jawel, want binnen het christelijke wereldbeeld is dat slecht. Dat ik jou de vraag stel hoe jij er op basis van naturalistische of atheïstische aannames bij komt dat het slecht is om iemand te benadelen, wil nog niet zeggen dat ik er zelf aan twijfel dat dat slecht is.Dirk schreef:Aha. Jij vindt het dus niet slecht als iemand 1000 euro van je steelt?Ruben schreef:Maar wat is daar mis mee?
Waar heb ik dat gezegd?Dirk schreef:Hoho. Hierboven schreef je dat, als god stelen niet verboden zou hebben, je niet inzag waarom het slecht is.
En ook als "Gij zult niet stelen" niet in de Bijbel stond, vinden we er alsnog een impliciet verbod op diefstal in de woorden "heb de ander lief als jezelf" en soortgelijke uitspraken.
Op een soortgelijke wijze als hoe jij in eerste instantie probeerde aan te tonen dat diefstal slecht is. "Als ik 1000 euro van jou steel heb je morgen misschien niet meer te eten en ga je dood." Aangezien ik het zelf niet leuk zou vinden als mij dat zou overkomen, mag ik het ook een ander niet aandoen. Let op, ik redeneer hierbij vanuit het goddelijke gebod om de ander lief te hebben als mezelf. Binnen een naturalistisch wereldbeeld bestaat dat gebod niet.Dirk schreef:Dus nu moet je toch even uitleggen hoe jij van "heb de ander lief als jezelf" naar "stelen is slecht" komt.